Πρώτες βοήθειες δηλητηρίασης από ουσίες, φάρμακα, εντομοκτόνα, είδη καθαρισμού, μονοξείδιο του άνθρακα

Δηλητηριάσεις μπορεί να συμβούν κατά λάθος (συχνά στα παιδιά) ή σκόπιμα (απόπειρα αυτοκτονίας ή σπάνια για εγκληματικούς σκοπούς)

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Δηλητήριο είναι κάθε ουσία που μπορεί να εισέλθει στον οργανισμό με οποιοδήποτε τρόπο και σε τέτοια ποσότητα ώστε να προκαλέσει βλάβη της υγείας ή και θάνατο.

Δηλητηριάσεις μπορεί να συμβούν κατά λάθος (συχνά στα παιδιά) ή σκόπιμα (απόπειρα αυτοκτονίας ή σπάνια για εγκληματικούς σκοπούς). Οι ουσίες πού μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση είναι πολλές, όπως φάρμακα, γεωργικά φάρμακα, εντομοκτόνα, είδη καθαρισμού, ναφθαλίνη, μονοξείδιο του άνθρακα και πολλά άλλα.

Η βαρύτητα μιας δηλητηρίασης εξαρτάται από:

1. Την ποσότητα του δηλητηρίου

2. Το είδος και την τοξικότητα του δηλητηρίου (π.χ. διεγερτικά – κατασταλτικά)

3. Το χρόνο που παραμονής της ουσίας στον οργανισμό

4. Το άδειο ή γεμάτο στομάχι

5. Τον εθισμό στην τοξική ουσία

Γενικά μέτρα για την αντιμετώπιση των δηλητηριάσεων

Σε κάθε περίπτωση, όπου υπάρχει υπόνοια ότι ένα άτομο έχει πάρει κάποιο δηλητήριο, πρέπει να ενεργήσουμε με ταχύτητα, αλλά χωρίς πανικό. Να βρούμε τι έγινε ακριβώς, ποιο ήταν το δηλητήριο και ποια η ποσότητά του. Κάθε ενδεικτικό σημείο, π.χ. το χρώμα του μπουκαλιού, το σχήμα του φαρμάκου, η μυρωδιά κ.ά., έχει σημασία για να εντοπισθεί η δηλητηριώδης ουσία.

Αν το άτομο έχει εισπνεύσει δηλητηριώδη αέρια (π.χ., μονοξείδιο του άνθρακα, φωταέριο, υγραέριο ή άλλους δηλητηριώδεις ατμούς), το πρώτο πού πρέπει να γίνει είναι να απομακρυνθεί από το μολυσμένο περιβάλλον και να βρεθεί σε καθαρό αέρα. Αν δεν αναπνέει, είναι απαραίτητο να γίνει τεχνητή αναπνοή. Παράλληλα, θα πρέπει να ειδοποιηθεί γιατρός ή να μεταφερθεί το θύμα σε νοσοκομείο.

Αν το δηλητήριο έχει ληφθεί από το στόμα, τότε θα πρέπει να το απομακρύνουμε από το στομάχι πριν απορροφηθεί από τον οργανισμό. Αυτό μπορεί να γίνει με το να προκαλέσουμε εμετό. Προηγουμένως πρέπει να δώσουμε στο άτομο πού έχει πάρει το δηλητήριο γάλα ή νερό, ώστε να αραιωθεί η ποσότητα του δηλητηρίου

πού βρίσκεται στο στομάχι. Για να προκαλέσουμε εμετό αρκεί μερικές φορές να ερεθίσουμε με ένα αντικείμενο όχι αιχμηρό (π.χ., ένα κουταλάκι) το πίσω μέρος της κοιλότητας του στόμα- τος στην αρχή του λαιμού. Το καλύτερο, όμως, μέσο για να προκληθεί εμετός είναι το σιρόπι ιπεκακουάνας, ένα φάρμακο πού θα πρέπει να βρίσκεται σε όλα τα σπίτια. Το Σιρόπι ιπεκακουάνας έχει μια μακρά ιστορία ως θεραπεία για δηλητηρίαση σε παιδιά και ενήλικες . Το σιρόπι λειτουργεί προκαλώντας έμετο , γενικά μέσα σε 30 λεπτά από την κατάποση Είναι σημαντικό να μην χρησιμοποιηθεί το σιρόπι ιπεκακουάνας αν δεν ξέρετε ακριβώς τι δηλητηριώδη ουσία κατάποση Η χρησιμοποίηση του φαρμάκου πρέπει να γίνει έπειτα από οδηγία του γιατρού ή του Κέντρου Δηλητηριάσεων. 

Απαγορεύεται να προκαλέσουμε εμετό σε περιπτώσεις που το άτομο έχει πάρει ισχυρές καυστικές ουσίες, όπως νέφτι, διαβρωτικά, αποστάγματα πετρελαίου, ακουαφόρτε, βιτριόλι ή καυστική ποτάσα, ή αν το άτομο βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση ή έχει σπασμούς. 

Αν ο δηλητηριασμένος κάνει εμετό, του δίνουμε 5-15 χάπια άνθρακα (καρβουνάκια), πού προσροφούν το δηλητήριο. Τον άνθρακα τον δίνουμε ακόμα και αν έχουν περάσει αρκετές ώρες από τη λήψη του δηλητηρίου. Αν το άτομο βρίσκεται σε κώμα, τότε προσέχουμε την αναπνοή του και αν χρειασθεί, του κάνουμε τεχνητή αναπνοή. Επίσης προσέχουμε να μην κρυώσει, σκεπάζοντάς το με κουβέρτα.

Α. ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ 

α. Απορροφώμενα Δηλητήρια Πρώτες Βοήθειες:

1. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και πάρτε πληροφορίες από τον ίδιο τον πασχόντα ή τους παραβρισκομένους, για το είδος του δηλητηρίου, την ποσότητα, το χρόνο που πέρασε από τη στιγμή της λήψης του.

2. Καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων 210-7793777.

3. Ενεργήστε σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου

β. Καυστικά Δηλητήρια Πρώτες Βοήθειες:

1. Καλέστε το Κέντρο Δηλητηριάσεων 210-7793777

2. Απαγορεύεται αυστηρά η πρόκληση εμέτου

3. Αραιώστε την καυστική ουσία δίνοντας κρύο νερό ή γάλα γουλιά-γουλιά.

4. Φροντίστε για τη γρήγορη μεταφορά στο Νοσοκομείο.

Η πρόκληση εμέτου απαγορεύεται:

1. Σε ασθενείς που βρίσκονται σε κώμα

2. Σε ασθενείς που εμφανίζουν σπασμούς

3. Σε εγκυμονούσες

4. Σε λήψη διαβρωτικών ουσιών (π.χ. καυστικά)

Β. ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ

Ιδιαίτερα επικίνδυνη και πιο συχνή είναι η δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα (CO) που παράγεται από την ατελή καύση του άνθρακα.

Πρώτες Βοήθειες:

1. Καλύψτε τη μύτη και το στόμα πριν εκτεθείτε στον κίνδυνο (για απομάκρυνση του θύματος από το χώρο) αφού προηγουμένως ενημερώσετε κάποιον

2. Ανοίξτε διάπλατα τα παράθυρα.

3. Κλείστε το σημείο διαρροής, εφόσον μπορείτε. Μην χρησιμοποιήσετε αναπτήρα ή σπίρτα διότι υπάρχει κίνδυνος έκρηξης.

4. Μεταφέρετε τον πάσχοντα το γρηγορότερο δυνατό σε καθαρό αέρα.

5. Ελέγξτε τα ζωτικά σημεία του πάσχοντα και αν δεν έχει σφυγμό και αναπνοή εφαρμόστε ΚΑΡΠΑ.

6. Φροντίστε για την άμεση μεταφορά του πάσχοντα σε Νοσοκομείο, για την υποστήριξη των ζωτικών λειτουργειών και χορήγηση Ο2.

Γ. ΔΗΛΗΤΗΡΙΑ ΕΙΣΕΡΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΡΜΑ

Υπάρχουν αρκετά δηλητήρια (όπως εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, τρωκτικοκτόνα κ.α.) που έχουν την ικανότητα να διαπερνούν το φραγμό του δέρματος και απορροφώμενα να προκαλούν στον οργανισμό δηλητηρίαση. Κάποιες δηλητηριάσεις είναι πολύ σοβαρές και χρήζουν άμεσης ματαφοράς σε νοσοκομείο.

Πρώτες Βοήθειες:

1. Αφαιρέστε τα ρούχα που έχουν ποτιστεί με το φάρμακο.

2. Καθαρίστε πολύ καλά το δέρμα με τρεχούμενο νερό και σαπούνι.

3. Φροντίστε για τη γρήγορη μεταφορά στο Νοσοκομείο.

ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑ

Διακρίνεται στην οξεία δηλητηρίαση (μέθη) και στη χρόνια δηλητηρίαση, όπου πλέον μιλάμε για αλκοολισμό.

Πρώτες Βοήθειες:

1. Προκαλέστε εμετό

2. Χορηγήστε γλυκά ροφήματα, όπως ζαχαρόνερο, πορτοκαλάδα κ.α.

3. Διατηρήστε τον πάσχοντα ζεστό

4. Μεταφέρετε τον πάσχοντα γρήγορα στο νοσοκομείο αν έχει χάσει τις αισθήσεις του, αφού τον τοποθετείστε σε θέση ανάνηψης

ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ

Τροφική δηλητηρίαση μπορεί να προκληθεί είτε από τροφές που είναι δηλητηριώδεις από τη φύση τους, είτε από τροφές που έχουν υποστεί αλλοίωση από την κακή συντήρηση και την ανάπτυξη μικροβίων σ’ αυτές.

Πρώτες Βοήθειες:

1. Προκαλέστε έμετο.

2. Χορηγείστε, μετά τον έμετο, ενεργό άνθρακα.

3. Αντιμετωπίστε τη διάρροια με τροφές όπως ρύζι, φρυγανιά, βρασμένη πατάτα, βρασμένο καρότο, κομπόστα μήλο, μπανάνα.

4. Αντιμετωπίστε την αφυδάτωση με έτοιμα φαρμακευτικά σκευάσματα ή χορηγήστε άφθονα υγρά, τσάι με λεμόνι, αναψυκτικά τύπου cola (χωρίς ανθρακικό) γουλιά γουλιά.

5. Φροντίστε για τη σταδιακή επανασίτιση.

Πηγή: medlabnews.gr iatrikanea 

---