Ένα πέταλο από τα λουλούδια του πολιτισμού

2ο Evia Film Project // 20-24/6/2023

Έναρξη με τη λάμψη του Αλεξάντερ Πέιν 

«Ένα πέταλο από τα λουλούδια του πολιτισμού»

Tην Τρίτη 20 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης του 2ου Evia Film Project στον θερινό κινηματογράφο «Απόλλων» της Αιδηψού, την οποία τίμησε με την παρουσία του ο διάσημος σκηνοθέτης και σεναριογράφος Αλεξάντερ Πέιν. Ο ελληνικής καταγωγής και βραβευμένος με δύο Όσκαρ δημιουργός παρουσίασε στο κοινό της βόρειας Εύβοιας την ταινία του, Μικρόκοσμος, δηλώνοντας ευτυχής που είναι και ο ίδιος «ένα πέταλο από τα λουλούδια του πολιτισμού που ανθίζουν στις στάχτες μια καταστροφής». Η τελετή έναρξης, στην οποία παρευρέθηκαν και η Πρόεδρος του ΔΣ του Φεστιβάλ, Ελευθερία Θανούλη, καθώς και τα μέλη του ΔΣ, Πηνελόπη Βαλτή και Μαρία Κριαρά, ξεκίνησε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστη Ανδρεαδάκη, και τη γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, να καλωσορίζουν τόσο το κοινό της βόρειας Εύβοιας όσο και τον Αλεξάντερ Πέιν.

«Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έρχεται για δεύτερη χρονιά στη βόρεια Εύβοια, που αγαπήσαμε πέρσι και η οποία δοκιμάστηκε από μια φυσική καταστροφή. Φέτος, θέλουμε να μοιραστούμε την αγάπη μας γι’ αυτό τον τόπο με επαγγελματίες του κινηματογράφου απ’ όλο τον κόσμο. Θα μας δείξουν τις ταινίες τους, θα δουλέψουν τα σχέδιά τους για τις επόμενες, θα μας αποκαλύψουν μυστικά του σινεμά και, κυρίως, θα ανακαλύψουν τις μαγικές τοποθεσίες της βόρειας Εύβοιας, με σκοπό αυτές να πρωταγωνιστήσουν σε ό,τι θα δούμε στο μέλλον στις οθόνες μας. Κι όλα αυτά, βέβαια, με προτεραιότητα την προστασία του περιβάλλοντος και την καλλιέργεια μιας συλλογικής οικολογικής συνείδησης, η οποία συνδυάζεται με δράσεις στην καθημερινότητά μας», δήλωσαν αρχικά προτού επισημάνουν την κομβική σημασία που ο διαδραματίζει ο οπτικοακουστικός τομέας στον στόχο της ανάπτυξης. 

«Τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, τα ντοκιμαντέρ, οι τηλεοπτικές σειρές μυθοπλασίας, καθώς και τα έργα εικονικής πραγματικότητας, έχουν αποκτήσει μεγάλη αναπτυξιακή δύναμη. Προσφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας, υποστήριξη στις τοπικές κοινωνίες και εξωστρέφεια, όχι μόνο ενός εκπληκτικού ανταγωνιστικού προϊόντος, αλλά και ολόκληρου του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού», ανέφεραν σχετικά. Κλείνοντας τον αρχικό τους χαιρετισμό, υπογράμμισαν ότι το Evia Film Project έγινε πραγματικότητα χάρη στην πολύτιμη υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και με σταθερό συνοδοιπόρο το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.

Ο Δήμαρχος Ιστιαίας-Αιδηψού, Γιάννης Κοντζιάς, πήρε στη συνέχεια τον λόγο, μιλώντας για τα οφέλη και τη σημασία του Evia Film Project για την περιοχή της βόρειας Εύβοιας. «Θα ήθελα πρωτίστως να ευχαριστήσω όλους όσοι εργάζονται στο Evia Film Project για τη σπουδαία συνεισφορά τους στην ανασυγκρότηση της βόρειας Εύβοιας. Η παρακαταθήκη που άφησε η περσινή διοργάνωση δεν είναι άλλη από την αύρα της παλιάς αίγλης που είχε γνωρίσει η Αιδηψός, μια λουτρόπολη που στις αρχές του 20ού αιώνα γνώρισε μεγάλη ακμή, έχοντας φιλοξενήσει εξέχουσες προσωπικότητες, τόσο του κινηματογράφου, όπως τον Τσάρλι Τσάπλιν και την Γκρέτα Γκάρμπο, όσο και από τον χώρο της πολιτικής, όπως τον Ουίνστον Τσόρτσιλ. Όλα τα παραπάνω ήταν, φυσικά, αποτέλεσμα των ενεργειών μιας μεγάλης προσωπικότητας του τόπου μας, του Αλκιβιάδη Τριανταφύλλου, ο οποίος δραστηριοποιούταν στον χώρο του κινηματογράφου στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα. Η δράση του Evia Film Project, αλλά και η φιλοξενία ενός τόσο σημαντικού καλεσμένου, όπως ο Αλεξάντερ Πέιν, δεν μας γεμίζει μόνο με χαρά και συγκίνηση, αλλά μας δίνει και την ελπίδα πως ο τόπος μας θα βρει ξανά τον δρόμο του, ο οποίος περνά αναγκαστικά μέσα από τον πολιτισμό. Ο μόνος τρόπος για να μετατρέψει κανείς τον πολιτισμό σε εργαλείο ανασυγκρότησης είναι να ακολουθήσει μια εξελικτική πορεία. Το πρώτο επίπεδο είναι η φιλοξενία εκδηλώσεων πολιτισμού με υψηλή αισθητική. Το δεύτερο επίπεδο είναι να διοργανώσουμε εργαστήρια που να αναδεικνύουν τις δικές μας δεξιότητες. Το τρίτο επίπεδο, το οποίο δύσκολα θα κατακτούσαμε χωρίς τη βοήθεια του Evia Film Project, είναι τα σεμινάρια που απευθύνονται στους μυημένους στον χώρο του πολιτισμού, ένας στόχος που θα υλοποιηθεί τις προσεχείς πέντε ημέρες στα διάφορα κτίρια της Αιδηψού, όπως το πολιτιστικό κέντρο “Μελίνα Μερκούρη”, μέσα από δράσεις που στοχεύουν στους επαγγελματίες και στους δημιουργούς της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Ο πολιτισμός είναι το μόνο αγαθό που πολλαπλασιάζεται συνεχώς καθώς το μοιράζεσαι», ολοκλήρωσε χαρακτηριστικά. 

Ο Αλέξαντερ Πέιν, αφότου καλησπέρισε το κοινό στα ελληνικά, δήλωσε ευτυχής που βρίσκεται στην Εύβοια, αλλά και ευγνώμων για την πρόσκληση που έλαβε από το 2ο Evia Film Project. «Λυπάμαι πολύ για τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία του Evia Film Project, αλλά είμαι πολύ χαρούμενος που είμαι κομμάτι του. Είμαι επίσης χαρούμενος που υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θέλουν να δουν τη συγκεκριμένη ταινία διότι ελάχιστοι την είδαν όταν πρωτοβγήκε στις αίθουσες. Θέλω να συγχαρώ τον δήμαρχο για τα όμορφα λόγια του, ιδίως για το σημείο όπου εξήγησε ότι ακόμη και μέσα από τις στάχτες μιας καταστροφής μπορούν να ανθίσουν λουλούδια, τα λουλούδια του πολιτισμού. Είναι τιμή μου να βρίσκομαι εδώ και ελπίζω να είμαι κι εγώ ένα πέταλο από αυτά τα λουλούδια», δήλωσε αρχικά, δίνοντας ραντεβού με το κοινό για το τέλος της προβολής. 

Αμέσως μετά την προβολή της ταινίας, ο Αλεξάντερ Πέιν αναφέρθηκε στη συνεργασία του με τον διευθυντή φωτογραφίας της ταινίας, Φαίδωνα Παπαμιχαήλ. «Ο Φαίδων, με τον οποίο έχω συνεργαστεί τέσσερις φορές, είναι μισός Γερμανός, μισός Έλληνας, ο πατέρας του μάλιστα ήταν πρώτος ξάδερφος του Τζον Κασσαβέτη. Η πιο πρόσφατη δουλειά του, μάλιστα, είναι η τελευταία ταινία στο franchise του Ιντιάνα Τζόουνς. Γνωριστήκαμε στη δεκαετία του ’80, όταν σπούδαζα κινηματογράφο και εκείνος έκανε τα πρώτα του βήματα στον χώρο, δουλεύοντας στις ταινίες του Ρότζερ Κόρμαν. Βρεθήκαμε ξανά το 2003, όταν του πρότεινα να εργαστεί ως διευθυντής φωτογραφίας στην ταινία Πλαγίως. Δεν έχω τι άλλο να πω πέρα από το ότι η συνεργασία μας είναι άψογη». 

Μιλώντας στη συνέχεια για την αρχική σύλληψη της ταινίας, ο Αλεξάντερ Πέιν ανέφερε πως η πρώτη σπίθα έμπνευσης είχε κωμική χροιά. «Αρχικά, το σενάριο επικεντρωνόταν στην κωμική ιδέα του πόσο περισσότερα υλικά υπάρχοντα θα μπορούσε να έχει στη διάθεσή του ένας μικροσκοπικός άνθρωπος. Ξεκινώντας από αυτή την αφετηρία, καταλήξαμε στο ότι ο επιστημονικός λόγος πίσω από τη συρρίκνωση των ανθρώπων θα μπορούσε να σχετίζεται με μια απόπειρα σωτηρίας του πλανήτη από τον υπερπληθυσμό και τη σπατάλη των φυσικών πόρων. Δεν είχαμε ως πρόθεση να εκφράσουμε ένα συγκεκριμένο μήνυμα, ασχέτως αν η ταινία αντανακλά και τις δικές απόψεις σε ορισμένα πολιτικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Παρόλα αυτά, με τον σεναριογράφο της ταινίας, Τζιμ Τέιλορ, δεν είχαμε την παραμικρή πρόθεση να φανούμε διδακτικοί. Σατιρικοί ίσως, αλλά σίγουρα όχι διδακτικοί». 

Απαντώντας αμέσως μετά για τις ιδέες που δεν συμπεριλήφθηκαν στο τελικό σενάριο της ταινίας, ο Αλεξάντερ Πέιν δήλωσε πως αν είχε το ίδιο σενάριο σήμερα στα χέρια του ίσως και να είχε στραφεί στην επιλογή μιας σειράς παρά σε μια κινηματογραφική ταινία. «Αμέτρητες ιδέες έμειναν εκτός στην πορεία. Ίσως τελικά αυτό ακριβώς να ήταν και το πρόβλημα της ταινίας, η ύπαρξη μιας αρχικής ιδέας που προχωρά και αναπτύσσεται ανεξέλεγκτα. Όπως το σκέφτομαι σήμερα, το σενάριο ταιριάζει περισσότερο σε τηλεοπτική σειρά. Παρακολούθησα απόψε την ταινία για πρώτη φορά ύστερα από επτά χρόνια και αναρωτιόμουν συνεχώς γιατί υπήρξε κριτική και εμπορική αποτυχία στην εποχή της. Κατέληξα λοιπόν στο ότι η ταινία υποφέρει από μια εσωτερική σύγκρουση, προσπαθώντας να βρει ισορροπία ανάμεσα στις υψηλές ιδέες και τις μικρές ανθρώπινες στιγμές. Εντοπίζω ένα ακόμη πρόβλημα στη συνεχή μετάβαση σε διαφορετικά κεφάλαια, στοιχείο που θα λειτουργούσε πιθανώς  καλύτερα στη δομή μιας σειράς», εξήγησε ο Αλεξάντερ Πέιν, πλέκοντας παράλληλα το εγκώμιο της πρωταγωνίστριας Χονγκ Τσάου, η οποία απέσπασε φέτος οσκαρική υποψηφιότητα για την ερμηνεία της στην ταινία Φάλαινα του Ντάρεν Αρονόφσκι. 

«Ένα ακόμη πρόβλημα σε μια ταινία σαν κι αυτή είναι ότι θίγει, τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο, πολιτικά και ταξικά ζητήματα, όπως και τα θέματα του φυλετικού ρατσισμού και της μετανάστευσης. Σε τελική ανάλυση, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς εξίσου εύκολα ότι η ταινία διατυπώνει πολλά διαφορετικά μηνύματα, αλλά και κανένα απολύτως μήνυμα. Προφανώς όλοι συμφωνούμε πως η κατάσταση που βιώνουμε σε ζητήματα όπως το περιβάλλον ή η μετανάστευση δεν είναι η επιθυμητή. Προσωπικά μιλώντας, αν υπάρχει ένα μήνυμα στην ταινία είναι πως ό,τι κι αν συμβαίνει, και παρά τα αμέτρητα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, πρέπει πάντα να βοηθούμε τον διπλανό μας. Μου έρχεται στο μυαλό μια συγκινητική λεπτομέρεια από το Hotel Terminus, το τετράωρο ντοκιμαντέρ του Μαρσέλ Όφιλς για τον εγκληματία πολέμου Κλάους Μπάρμπι, που έδρασε στη Γαλλία την εποχή της ναζιστικής κατοχής. Σε κάποια στιγμή, ο σκηνοθέτης επισκέπτεται μια πολυκατοικία σε ένα γαλλικό χωριό, όπου μια γυναίκα είχε προσπαθήσει να βοηθήσει μια Εβραία φίλη της ακριβώς τη στιγμή που την έπαιρναν με τη βία από το σπίτι της. Στο φινάλε της ταινίας υπάρχει μια αφιέρωση από τον ίδιο τον σκηνοθέτη: “Στην κυρία Μποντού, που υπήρξε τόσο καλή γειτόνισσα”. Ίσως τελικά όλη η ουσία να κρύβεται ακριβώς σε αυτό», ανέφερε ο Αλεξάντερ Πέιν, απαντώντας σε ερώτηση του κοινού σχετικά με το μήνυμα της ταινίας. 

Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση με το κοινό, ο Αλεξάντερ Πέιν μίλησε για την επερχόμενη ταινία του, με τίτλο The Holdovers και πρωταγωνιστή τον Πολ Τζιαμάτι. «Η ταινία διαδραματίζεται στη δεκαετία του ’70, σε ένα οικοτροφείο αρρένων στη Μασαχουσέτη, και στο επίκεντρο της ιστορίας συναντούμε ένα ορφανό από πατέρα μοναχοπαίδι που είναι αναγκασμένο να περάσει ολομόναχος τις γιορτές των Χριστουγέννων, μιας και η μητέρα του θα φύγει σε διακοπές με τον βαθύπλουτο νέο σύζυγό της. Οι μόνοι άλλοι άνθρωποι που θα βρίσκονται στο οικοτροφείο την περίοδο των Χριστουγέννων, πέρα από τον νεαρό μαθητή, είναι ένας αυστηρός καθηγητής και λάτρης της πειθαρχίας, τον οποίο υποδύεται ο Πολ Τζιαμάτι, και η αφροαμερικανή μαγείρισσα, η οποία έχει μόλις χάσει τον γιο της στο Βιετνάμ. Η πλοκή της ταινίας, η οποία διαθέτει τόσο κωμικά όσο και δραματικά στοιχεία περιστρέφεται γύρω από τη συνύπαρξη αυτών των τριών φαινομενικά αταίριαστων χαρακτήρων στη διάρκεια των δύο χιονισμένων και γιορτινών εβδομάδων», κατέληξε ο Αλεξάντερ Πέιν, ευχαριστώντας ξανά το κοινό και το Φεστιβάλ για την παρουσία του στο 2o Evia Film Project. 

Το Evia Film Project πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο πλαίσιο του Προγράμματος Ανασυγκρότησης της βόρειας Εύβοιας. Το Διοικητικό Συμβούλιο, η Διεύθυνση και το προσωπικό του Φεστιβάλ θα ήθελαν επίσης να ευχαριστήσουν το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και το Hellenic Film Commission για τη σταθερή βοήθεια και τη μακρόχρονη και πάντα εποικοδομητική συνεργασία. Επιπλέον, το Φεστιβάλ ευχαριστεί την Aegean Airlines, την Αθηναϊκή Ζυθοποιία και την μπίρα Fischer, το  εκπαιδευτικό πρόγραμμα CIRCLE Women Doc Accelerator, το pop-up εστιατόριο Fennel, που τις επόμενες ημέρες θα αποκαλύψει ορισμένα από τα μυστικά της οικολογικής διατροφής, τους μόνιμους χορηγούς επικοινωνίας, ΕΡΤ, Καθημερινή και Cineuropa, καθώς και το κοινωφελές ίδρυμα «Δημήτριος Κόκκας» για την παραχώρηση χρήσης του κινηματογράφου «Απόλλων». Τέλος, ευχαριστεί θερμά τόσο την τοπική κοινωνία όσο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. 

Το Evia Film Project είναι ο τρίτος πόλος δράσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μετά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο. Στόχος του είναι η ανάδειξη της βόρειας Εύβοιας, μιας περιοχής που έχει πληγεί βαθιά από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021, σε παγκόσμιο κέντρο για το green cinema.

---