Οριοθέτηση - Μελέτη Αντιπλημμυρικών έργων Λήλαντα ποταμού».

ΕΠΕΡΩΤΗΣΗ

Προς τον κ. Περιφερειάρχη

ΘΕΜΑ: «Οριοθέτηση - Μελέτη Αντιπλημμυρικών έργων Λήλαντα ποταμού».

Ιστορικά στοιχεία.

Πλημμυρικά φαινόμενα συνέβησαν τα έτη 1998, 2002, 2009, 2020, με αυξανόμενης έντασης καταστροφές, σε μεγαλύτερη κάθε φορά έκταση τετραγωνικών χιλιομέτρων και τραγικό αποκορύφωμα τους δύο νεκρούς συμπολίτες μας, στις 8/9/2020. 

Ανθρώπινες παρεμβάσεις και «νόμιμα μπαζώματα» σε πολλά σημεία, όπως:

Α. Δέλτα.

Στις εκβολές του ποταμού από το 1975 και μετά οικοπεδοποιήθηκε και οικοδομήθηκε η περιοχή με εγκεκριμένους οικισμούς (δυτικά) χωρίς συγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο (ανατολικά). Το πλάτος του δέλτα περιορίζεται μόλις στα 35 μέτρα περίπου και μάλιστα στενεύει η κοίτη του ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο, αφού η ποσότητα και η ροή των υδάτων αυξάνεται προς τις εκβολές.

Το 2012 χαρακτηρίζεται υγρότοπος. (ΦΕΚ.229 ΑΑΠ 19/6/12).

Β. Κατά μήκος της κοίτης.

Καμία σχέση με τις αεροφωτογραφίες όχι μόνο του 1945, αλλά και του 1972, ή ακόμα και του 1988. Το πλάτος της κοίτης σε πολλά σημεία φτάνει το 1/ 3 της αρχικής κοίτης, είναι σχεδόν ομοιόμορφο σε ολόκληρο το μήκος του, ενώ οι τοπικές διαπλατύνσεις (λεκάνες απορροής, ηρεμίας), που φαίνονται στις αεροφωτογραφίες, δεν υπάρχουν πια, τουλάχιστον στα όρια της δημοτικής ενότητας Ληλαντίων. 

Οι συγκεκριμένες λεκάνες μειώνουν την ταχύτητα ροής και την υπερχείλιση του ποταμού. 

Εκτός των καταπατήσεων που έχουν γίνει από ιδιώτες, αυξάνοντας την αγροτική τους γη, πρέπει να απομακρυνθούν και πολλά δημόσια κτίρια ή ακίνητα, που βρίσκονται εντός της κοίτης του ποταμού. 

Όλα τα ανωτέρω, είναι στην ανατολική όχθη του ποταμού από πάνω προς τα κάτω.

Στη δυτική όχθη και από τη γέφυρα του Βασιλικού και προς τα πάνω, υπάρχει ο νέος δρόμος Βασιλικό- Αφράτι-Πισσώνας, ο οποίος μειώνει σημαντικά το εύρος της κοίτης του ποταμού και όπως ήταν φυσικό, ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτού καταστράφηκε στην πλημμύρα του 2020, με αποτέλεσμα τεράστιοι όγκοι μπετόν- ασφάλτου να κλείσουν ακόμη περισσότερο την κοίτη του ποταμού, αφού το νερό τους μετέφερε προς τις εκβολές.

Γ. Αρδευτικό.

Στο ανώτερο τμήμα του ποταμού υπήρχε αρδευτικό κανάλι, το οποίο χρησίμευε για την άρδευση των καλλιεργειών του Ληλάντιου πεδίου, με τις λεγόμενες αμπολές (υδράυλακες), ενώ σε περιόδους πλημμυρικών φαινομένων, αποτελούσε ομαλή διέξοδο του νερού προς τη θάλασσα, αποφεύγοντας την υπερχείλιση και αυξάνοντας τεχνητά το δέλτα αυτού μέχρι τις παρυφές της Χαλκίδας δυτικά (Άγιος Στέφανος) και μέχρι το Λευκαντι ανατολικά. 

Την 1/6/20 ανακοινώθηκαν από τον κ. Περιφερειάρχη, έργα ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ για το αρδευτικό, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει γίνει το παραμικρό.

Εύκολα διαπιστώνει κανείς από την ιστοσελίδα του Κτηματολογίου ΑΕ και τα αντίστοιχα υπόβαθρα 1945, 1975 έως το 2016, πόσο έχει μειωθεί το εύρος της κοίτης του ποταμού.

Σημερινή κατάσταση, μετά την πλημμύρα του 2020:

Οι εργασίες αποκατάστασης σταμάτησαν τον Οκτώβριο του 2020. 

Έγιναν επιλεκτικά σε ορισμένα σημεία, χωρίς καμία μελέτη, προσωρινά αναχώματα, δηλαδή μεταφορά άμμου από το μέσον της κοίτης προς τις όχθες και στο δέλτα τοποθέτηση σάκων με άμμο (δυτική όχθη) και σε δυο σημεία στις εγκαταστάσεις ΑΣΑΧ και ενάμιση χιλιόμετρο πριν τις εκβολές, στο σπασμένο σημείο του ποταμού από το 2009, τοποθετηθήκαν ογκόλιθοι, οι λεγόμενες λιθοριπές. 

Στο συγκεκριμένο σημείο (σπασμένο τοιχίο- ενάμιση χιλιόμετρο από το δέλτα) παραμένουν αρκετοί ογκόλιθοι ακόμα εντός της κοίτης, προφανώς γιατί εγκαταλείφτηκε το έργο. 

Ο καθαρισμός της κοίτης από φερτές ύλες σταμάτησε 400μ από τη θάλασσα. 

Φυσικά καθόλο το έτος του 2021, δεν έχει γίνει καμία εργασία, ούτε καθαρισμός από καλάμια, δέντρα που φυτρώνουν ξανά και εμποδίζουν τη ροη του νερού, με ευθύνη της Περιφέρειας. 

Σημειωτέον, στο νέο δρόμο Βασιλικού-Πισσώνα, αντικαταστάθηκαν με προσχώσεις τα σημεία καταστροφής του από την πλημμύρα και διεξάγεται η κυκλοφορία με αυξημένο κίνδυνο ατυχήματος και φυσικά με ευθύνη των διερχόμενων! 

Ανοιχτές οι Ιρλανδικές διαβάσεις, χωρίς σήμανση, διάσπαρτες εστίες σκουπιδιών και σιγά σιγά ο ποταμός τείνει να πάρει τη μορφή που είχε πριν από την πλημμύρα.

Η Γέφυρα Βασιλικού έχει στηριχτεί με χώματα και πέτρες, προς τη μεριά της κοινότητας του Αγίου Νικολάου, ενώ η Γέφυρα των Φύλλων είναι εντελώς κατεστραμμένη, με διακοπή της κυκλοφορίας φυσικά.

Αυξημένος κίνδυνος υπερχείλισης του ποταμού κυρίως μετά τη  γέφυρα του Βασιλικού προς τα κάτω, προς την κοινότητα Αγίου Νικολάου (δυτική όχθη), γιατί δεν έχει γίνει κανένα έργο αντιπλημμυρικό, έστω προσωρινό και υποτυπώδες, ενώ δεν υπάρχει και βούληση απομάκρυνσης των ακινήτων του δημοσίου, τα οποία ωθούν τη φυσική ροη του ποταμού προς τα δυτικά, μειώνοντας φυσικά και επόμενα το εύρος της κοίτης.

Δεν υπάρχει οριοθέτηση – μελέτη αντιπλημμυρικών έργων επικαιροποιημενη, με βάση τις καταστροφές του Αύγουστου του 2020. Υποκρύπτεται ίσως η νομιμοποίηση με το ΦΕΚ οριοθέτησης της υφιστάμενης κατάστασης, χωρίς φυσικά την απομάκρυνση εκ της κοίτης όλων των ανωτέρω, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα πλημμυρικά φαινόμενα στο μέλλον και κυρίως προς την κοινότητα του Αγίου Νικολάου.

Ερωτάται ο κ. Περιφερειάρχης

• Τι ενέργειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την οριοθέτηση του Λήλαντα;

• Γιατί δεν επικαιροποιήθηκε η μελέτη και εκτέθηκε η περιφέρεια με τις παλινωδίες της;

• Τι αντιπλημμυρικά έργα έχουν γίνει μέχρι σήμερα στη συγκεκριμένη περιοχή;

• Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα αποκατάστασης των ζημιών στην ευρύτερη περιοχή του Λήλαντα;

Οι υπογράφοντες Περιφερειακοί Σύμβουλοι της «Στερεά Υπεροχής»

1. Αναγνωστάκης Δημήτριος

2. Ακριώτου Θεοδώρα

3. Λάμπου Σπυρίδων

4. Μελισσάρης Ιωάννης

5. Μπερμπερής Μωυσής 

6. Παρασκευάς Δρόσος

7. Σκούρας Γεώργιος

---