Ημικρανία Απλές λύσεις που μπορεί να σας βοηθήσουν να την αντιμετωπίσετε

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου,  medlabnews.gr

Η 12η Σεπτεμβρίου Πανευρωπαϊκά εορτάζεται ως η ημέρα για την ευαισθητοποίηση κατά της ημικρανίας και των άλλων κεφαλαλγιών. 

Αν και σχεδόν όλοι οι άνθρωποι θα έχουν κάποια στιγμή στη ζωή τους την εμπειρία κάποιας κεφαλαλγίας, ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού φαίνεται πως ταλαιπωρείται από συχνούς πονοκεφάλους. Για αυτούς τους ανθρώπους, οι πονοκέφαλοι μπορεί να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα στην καθημερινότητα τους, να οδηγούν σε δυσκολίες στην επαγγελματική και προσωπική τους ζωή και να προκαλούν ανησυχία σχετικά με την αιτιολογία τους.

Ωστόσο, στην συντριπτική τους πλειονότητα, οι πονοκέφαλοι δεν οφείλονται σε κάποια σοβαρή αιτία, αλλά πρόκειται για την ημικρανία, την κεφαλαλγία τάσεως ή την αθροιστική κεφαλαλγία.

Τι είναι η ημικρανία; 

Ημικρανίες είναι οι σοβαροί πονοκέφαλοι που συνήθως αρχίζουν από τη μία πλευρά της κεφαλής (συχνά πίσω από το  μάτι) και απλώνονται σε όλο το κεφάλι. Οι ημικρανίες μπορεί  να  διαρκέσουν από δύο ώρες μέχρι λίγες ημέρες. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει την τεράστια αρνητική επίπτωση της πάθησης στο άτομο, στην οικογένεια του και την κοινωνική του ζωή όπως όμως και στο σύστημα υγείας.

Οι ημικρανίες επηρεάζουν περίπου ένα στα 10 άτομα. Είναι τρεις φορές πιο συχνές σε γυναίκες και έχουν την τάση να επηρεάζουν τους νέους που είναι κατά τα άλλα υγιείς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που παθαίνουν ημικρανίες έχουν ένα μέλος της οικογένειας με το ίδιο πρόβλημα.

Τι προκαλεί ημικρανία;

Η αιτία των ημικρανιών είναι ασαφής.

Οι μελέτες δείχνουν ότι η ημικρανία προκαλείται από διόγκωση των αιμοφόρων αγγείων στο δέρμα του κρανίου και στους ιστούς γύρω από τον εγκέφαλο, προκαλώντας περισσότερο αίμα να διοχετεύεται στον εγκέφαλο. Αλλαγές στη δραστηριότητα του εγκεφάλου και των χημικών ουσιών φαίνεται επίσης να παίζουν ρόλο. Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης ευθύνονται για την πυροδότηση της ημικρανικής αντίδρασης, σε όσους έχουν προδιάθεση. Μεγάλο ρόλο στην προδιάθεση αυτή έχει η κληρονομικότητα, χωρίς όμως μέχρις στιγμής να έχει δοθεί σαφής επιστημονική εξήγηση αυτού του γεγονότος.

Διαφορετικοί τύποι ημικρανιών

-Οι Κοινές ημικρανίες αποτελούν το 80% των ημικρανιών.  Δεν υπάρχει αύρα πριν από μια κοινή ημικρανία.

Η αύρα είναι μια αίσθηση που γίνεται αντιληπτή από έναν ασθενή, και προηγείται μιας κατάστασης που επηρεάζει τον εγκέφαλο. Μια αύρα συχνά εμφανίζεται πριν από μια ημικρανία ή μια επιληπτική κρίση. Τα συμπτώματα που την αποτελούν μπορεί να είναι για τον ασθενή, φώτα που αναβοσβήνουν ή μια λάμψη φωτός, θολή όραση, αίσθηση κρύου, μούδιασμα, αδυναμία ή δυσκολία στην ομιλία.

-Οι Κλασικές ημικρανίες είναι συνήθως πολύ πιο σοβαρές από τις κοινές ημικρανίες. Τα άτομα με κλασικές ημικρανίες βιώσουν μια αύρα πριν από τους πονοκεφάλους τους. Τις περισσότερες φορές, η αύρα αυτή είναι μια οπτική διαταραχή (περιγράμματα των φώτων ή ακανόνιστες φωτεινές εικόνες).

-Η χρόνια ημικρανική κατάσταση δεν υποχωρεί από μόνη της. Αποτελείται από εξουθενωτικές ημικρανίες που διαρκούν για περισσότερες από 72 ώρες. 

Υπάρχουν διάφορα ερεθίσματα που μπορεί να προκαλέσουν μια ημικρανία τα οποία διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. O εντοπισμός του εναύσματος ενός ατόμου  δεν  είναι πάντα εύκολος. Ορισμένα κοινά εναύσματα  συμπεριλαμβάνουν:

• το αλκοόλ, πιο συγκεκριμένα το κόκκινο κρασί

• τα φώτα από μια τηλεόραση ή οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή που αναβοσβήνουν

• τη θερμότητα, το φως (λάμψη), ή ο θόρυβος

• τις χημικές ουσίες, όπως αυτές που βρίσκονται στη βενζίνη και  τα αρώματα

• το τυρί, τον καφέ, τους ξηρούς καρπούς, τη σοκολάτα, τα  πορτοκάλια, τις ντομάτες, ορισμένα συντηρητικά και πρόσθετα τροφίμων

• την πείνα

• τις ορμονικές αλλαγές - τις περιόδους, τα χάπια ορμονών και  την εμμηνόπαυση

• την άσκηση

• τα συναισθήματα - το άγχος, τον ενθουσιασμό ή την κόπωση

• τη χαλάρωση - μετά από μια εβδομάδα εργασίας γεμάτη άγχος, χαλαρώνετε και εκδηλώνεται κρίση ημικρανίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα της ημικρανίας διαφέρουν από εκείνα του κοινού πονοκεφάλου. Πρόκειται για έντονη κεφαλαλγία, που διαρκεί από 4 έως 72 ώρες. Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται σε ολόκληρο το κεφάλι και όχι απαραίτητα να εντοπίζεται στη μία πλευρά του, όπως ίσως θα πιστεύαμε λόγω της ετυμολογίας της λέξης (ημι-κρανίες). Υπάρχει ακόμη η πιθανότητα να μετατοπίζεται ο πόνος από τη μία πλευρά του κεφαλιού στην άλλη.

Ο πόνος της ημικρανίας μπορεί να είναι παλλόμενος, σφυγμικός ή πιεστικός και επιδεινώνεται με την κίνηση και τις συνηθισμένες δραστηριότητες. Άλλα συμπτώματα είναι:

• ένα προειδοποιητικό σήμα (αύρα), όπως η θόλωση της όρασης, φώτα που αναβοσβήνουν, μούδιασμα, ρίγος και περίεργες οσμές

• ναυτία και εμετός

• δυσανεξία σε λαμπρά φώτα

• δυσανεξία σε δυνατούς θορύβους.

Οι κρίσεις μπορεί να είναι λίγες και σποραδικές, ή συχνές και σοβαρές. Οι ημικρανίες είναι συχνά απρόβλεπτες.

Θεραπεία

Οι ημικρανίες διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων και το ίδιο ισχύει για τη θεραπεία.

Υπάρχουν πολλές νέες θεραπείες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μια κρίση.

Τα κοινά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη και η ασπιρίνη δεν είναι τις περισσότερες φορές δραστικά. Αντιθέτως πρέπει να τονισθεί ότι η κατάχρησή τους μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση καθημερινού πονοκεφάλου.

Τα άτομα που πάσχουν από πονοκεφάλους συνηθίζουν να παίρνουν κάθε λογής παυσίπονα. Τα φάρμακα αυτά ενώ στην αρχή είναι αποτελεσματικά στις συνηθισμένες δόσεις, σταδιακά παύουν να λειτουργούν θεραπευτικά, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να αυξάνουν τις δόσεις και ο άρρωστος να καταλήγει σε εξάρτηση. Όμως η κατάχρηση φαρμάκων εντείνει τους πονοκεφάλους και προκαλεί νέες κρίσεις. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται πρώτα να υποβληθεί ο ασθενής σε  αποτοξίνωση και μετά να του χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Τα φάρμακα  κατά της ημικρανίας είναι πολλά και χωρίζονται σε δύο τύπους. Αυτά που σταματούν την κρίση {αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη και αγγειοσυσταλτικά} και τα λεγόμενα  «βασικά» φάρμακα, που στοχεύουν στην πρόληψη των κρίσεων. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας εξαρτάται από την επιλογή των σωστών φαρμάκων (πρέπει να είναι ανεκτά από τον οργανισμό) και φυσικά από τον τρόπο που χρησιμοποιούνται. Πολλοί ασθενείς καθυστερούν να αρχίσουν την αγωγή, ενώ έχει αποδειχθεί ότι τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά σε όσους ξεκινούν την θεραπεία με τις πρώτες κρίσεις που έχουν. Άλλο λάθος που κάνουν είναι ότι αλλάζουν φάρμακο κάθε 15 μέρες, ενώ τα αποτελέσματα οποιασδήποτε αγωγής δεν μπορούν να φανούν πριν περάσουν δύο μήνες.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι παράγωγα εργοταμίνης, και αντιρρευματικά κυρίως σε μορφή υποθέτου. Πρέπει να τονισθεί ότι η κατάχρηση τους μπορεί να μας οδηγήσει στο ίδιο πρόβλημα εθισμού με τα κοινά παυσίπονα, γι΄ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση τους. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφόρησε  το πρώτο ειδικό αντιημικρανικό φάρμακο, η σουματριπτάνη. Αυτό δρα μέσω της σεροτονίνης, που είναι ο υπεύθυνος παράγοντας για την πυροδότηση της ημικρανίας και προσφέρει πλήρη ανακούφιση και γρήγορη επαναφορά του ασθενή στις καθημερινές δραστηριότητες.

Συνήθως, δεν χρειάζονται εξετάσεις εκτός αν ο γιατρός πιστεύει ότι μπορεί να υπάρχει και κάποιος άλλος λόγος για  τα  συμπτώματά σας.

Απλά μέτρα που μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε μια ημικρανία στο σπίτι.

• Ξαπλώστε σε ένα ήσυχο, δροσερό, σκοτεινό δωμάτιο.

• Τοποθετήστε στο μέτωπό σας ενα πανί, το οποίο έχετε βουτήξει σε δροσερό νερό και έχετε προσθέσει λίγες σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας..

• Μην πίνετε καφέ, τσάι ή χυμό πορτοκαλιού.

• Να αποφεύγετε να κινείστε πάρα πολλά.

• Προσπαθήστε να χαλαρώσετε με διαλογισμό ή ακούγοντας  μουσική.

• Μην διαβάσετε ούτε να παρακολουθήσετε τηλεόραση.

• Μην οδηγείτε.

• Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση από την κρίση ‘πηγαίνοντας για ύπνο’.

• Πάρτε παυσίπονα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

• Μπορείτε να πάρετε προληπτικά συμπληρωματικές δόσεις βιταμίνης Β2 και μαγνησίου, αφού πρώτα μιλήσετε με τον γιατρό μας.

Αν πάθετε άλλη κρίση, να πάρετε τα δικά σας φάρμακα κατά της ημικρανίας ή απλά παυσίπονα και να ξαπλώσετε σε ένα σκοτεινό και ήσυχο μέρος. Όσο νωρίτερα ξεκινήσετε τη θεραπεία  τόσο το καλύτερο. Να πάρετε φάρμακα μόνο σύμφωνα  με τις  οδηγίες.

Αν ο πονοκέφαλος που έχετε είναι σοβαρός, δεν είναι σαν τον κοινό τύπο, δεν ανταποκρίνεται στη συνήθη φαρμακευτική αγωγή ανακούφισης του πόνου, ή σχετίζεται με αδυναμία του βραχίονα ή του ποδιού, δυσκολία στην ομιλία, πυρετό, υπνηλία ή σύγχυση, θα πρέπει να αναζητήσετε επειγόντως ιατρική περίθαλψη.

Τι να περιμένετε

Στους περισσότερους ανθρώπους, ο πόνος σταματά και αισθάνονται και πάλι καλά. Μπορεί να μείνουν με ένα ‘βαρύ  κεφάλι’ που μπορεί να διαρκέσει πολλές ώρες ή μέρες. Αυτό  μπορεί να σας αφήσει αδύναμους και κουρασμένους με  ήπιο πονοκέφαλο.

Μπορεί να χρειαστεί να μείνετε στο σπίτι από την εργασία ή  το  σχολείο.

Αν έχετε συχνές κρίσεις, υπάρχουν καθημερινές θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν. Οι ημικρανίες τείνουν να γίνονται λιγότερο συχνές και λιγότερο σοβαρές όσο περνά η ηλικία σας.

Πρόληψη

• Σκεφτείτε τι μπορεί να προκάλεσε την κρίση και αποφύγετε εκείνο το ‘έναυσμα’. Για παράδειγμα, να αποφεύγετε το κόκκινο κρασί, αν έχετε την εντύπωση ότι αυτό είναι η αιτία.

• Ρωτήστε το γιατρό σας για τις δυνατότητες θεραπείας για την πρόληψη ή τη μείωση των κρίσεων.

• Οι συμπληρωματικές-εναλλακτικές θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν.

Υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες;

Η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, το μασάζ, η αρωματοθεραπεία, η βιοανατροφοδότηση,  υπνοθεραπεία και κάποιες ασκήσεις χαλάρωσης, όπως η μουσικοθεραπεία, είναι  μερικές  εναλλακτικές λύσεις για όσους υποφέρουν από πονοκεφάλους, αλλά δεν ανέχονται τα φάρμακα. Ο βελονισμός ειδικά, στοχεύει στην ενίσχυση της αμυντικής λειτουργίας του οργανισμού και έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας. Η ανακούφιση γίνεται αισθητή από την πρώτη κιόλας εβδομάδα της θεραπείας.

*************************************************************************