Τι είναι η φυματίωση; Συμπτώματα, θεραπεία, εμβόλιο

Τι είναι η φυματίωση; Συμπτώματα, θεραπεία, εμβόλιο. Τι γίνεται με τους πρόσφυγες;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Η παγκόσμια μέρα της φυματίωσης πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 24 Μαρτίου, σηματοδοτώντας τη μέρα του 1822 όταν ο Δρ. Robert Koch ανακοίνωσε την ανακάλυψη του βακτηρίου που προκαλεί τη φυματίωση.



Το πρόβλημα της φυματίωσης είναι παγκόσμιο.


Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας για το 2019 είναι «Ήρθε η ώρα» και δίνει έμφαση στην επείγουσα ανάγκη που υπάρχει να δράσουμε, βασισμένοι στις δεσμεύσεις των παγκόσμιων ηγετών.

Η φυματίωση είναι νόσος που θεραπεύεται πλήρως φτάνει να αναγνωρίσουμε τα συμπτώματα.

Η  κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας σε πολλές περιοχές πέρα από τις τροπικές, έχει οδηγήσει να περνά ο χειμώνας με θερμοκρασίες άνω των 15οC με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται τα έντομα και κυρίως τα κουνούπια με ταχύτατους ρυθμούς.
Αυτό συμβαίνει πια και σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας. Έτσι ασθένειες άγνωστες ή που είχαν εκλείψει βρίσκονται σε αύξηση.

Οι δώδεκα θανατηφόρες ασθένειες και επιδημίες που ευνοούνται από την κλιματική αλλαγή είναι: Η Γρίπη των Πτηνών, η ασθένεια Babesiosis, που μεταδίδεται από τα τσιμπούρια, ο ιός Έμπολα, τα εσωτερικά και εξωτερικά παράσιτα, η Μπορρελίωση, η πανούκλα, η φυματίωση, η ασθένεια του ύπνου, που μεταδίδεται από τη μύγα τσε τσε, ο υπερτροφισμός από τα φύκια, ο πυρετός Rift Valley, ο κίτρινος πυρετός και η χολέρα.

Για το σοβαρό ενδεχόμενο αναζωπύρωσης της φυματίωσης στη χώρα μας, λόγω του προσφυγικού και μεταναστευτικού κύματος, προειδοποιούν οι Έλληνες λοιμωξιολόγοι. Όπως εξηγούν, η φυματίωση ενδημούσε και ενδημεί σε πολλές από τις χώρες προέλευσης των προσφυγικών ροών, μεταδίδεται πάρα πολύ εύκολα, λόγω της φύσης του μικροβίου, και είναι ανθεκτική στα συνήθη αντιφυματικά φάρμακα. Η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία.

Η  φυματίωση είναι μια λοιμώδης νόσος η οποία συνήθως προσβάλλει τους πνεύμονες, αν και μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο του σώματος. Ο όρος φυματίωση αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα κλινικών ασθενειών που προκαλούνται από το Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης (Mycobacterium tuberculosis)- ή σπανιότερα από το Mycobacterium bovis. Το μυκοβακτηρίδιο αποτελεί την  δεύτερη αιτία θανάτου από λοιμώδη αίτια παγκοσμίως, μετά τον ιό HIV. Το 1993 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) συμπεριέλαβε την  φυματίωση στα νοσήματα που αποτελούν παγκόσμια απειλή για την υγεία. Η φυματίωση μπορεί να προσβάλλει οποιοδήποτε όργανο, κυρίως όμως τους πνεύμονες, και τυπικά σχετίζεται με το σχηματισμό κοκκιωμάτων. Ανάλογα με το όργανο που προσβάλλει η νόσος διακρίνεται σε πνευμονική και εξωπνευμονική. Με τον όρο πνευμονική φυματίωση αναφερόμαστε στα περιστατικά φυματίωσης που αφορούν το πνευμονικό παρέγχυμα. Η κεγχροειδής φυματίωση συμπεριλαμβάνεται μια και υπάρχουν βλάβες και στους πνεύμονες.

Πριν από περίπου 150 χρόνια, η φυματίωση ήταν η αιτία για έναν στους οκτώ από όλους τους θανάτους στο ΕΒ, αλλά από το 1980 κι έπειτα, με τις καλύτερες συνθήκες στέγασης και διατροφής και τις αποτελεσματικές θεραπείες, η φυματίωση είχε πλέον γίνει ασυνήθιστη ασθένεια στο ΕΒ, με 5745 περιστατικά το 1987. Ωστόσο, η φυματίωση δεν είχε εξαφανιστεί τελείως.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), κάθε μέρα σχεδόν 4.500 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από φυματίωση και περίπου 30.000 άνθρωποι αρρωσταίνουν από αυτή την ασθένεια, η οποία μπορεί και να προληφθεί αλλά και να θεραπευθεί. Από το 2000 μέχρι σήμερα, συνολικά 54 εκατομμύρια ζωές έχουν σωθεί χάρις στις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της φυματίωσης και η θνητότητα της νόσου έχει μειωθεί κατά 42%.

Στην Ελλάδα, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας ΕΟΔΥ, δηλώνονται κατά μέσο όρο 580 περιπτώσεις φυματίωσης κάθε χρόνο, με τον αριθμό των δηλούμενων περιπτώσεων και τη δηλούμενη επίπτωση της νόσου να παρουσιάζουν μικρή πτωτική τάση κατά το διάστημα 2004 - 2017

Η φυματίωση δεν κολλά εύκολα – πρέπει να είστε σε στενή και μακρόχρονη επαφή με κάποιον που πάσχει από φυματίωση (για παράδειγμα, να ζείτε στο ίδιο σπίτι) – αλλά πρέπει να γνωρίζουμε όλοι τα συμπτώματα της ασθένειας ώστε να είμαστε σε θέση να ζητήσουμε θεραπεία όσο το δυνατό γρηγορότερα.

Η φυματίωση θεραπεύεται με τη χορήγηση ειδικών αντιβιοτικών.
Πώς μεταδίδεται η φυματίωση και τι πιθανότητες υπάρχουν να μολυνθεί κανείς;
Ο μόνος τρόπος μετάδοσης της φυματίωσης είναι άμεσα από κάποιον που έχει λοιμώδη φυματίωση στους πνεύμονες ή τον λαιμό. Αν και η φυματίωση μεταδίδεται μέσω του αέρα όταν τα άτομα που έχουν την ασθένεια βήχουν ή φτερνίζονται, θα πρέπει να έχετε στενή και μακρόχρονη επαφή με μολυσμένο άτομο για να κολλήσετε την ασθένεια. Επομένως η πιθανότητα να κολλήσετε φυματίωση στο λεωφορείο ή στο μετρό, για παράδειγμα, είναι πολύ μικρή.

Υπάρχουν άτομα που έχουν φυματίωση των πνευμόνων αλλά δεν μεταδίδουν την νόσο, και, εφόσον λαμβάνουν την σωστή θεραπεία, τα περισσότερα άτομα με λοιμώδη φυματίωση σταματούν να μεταδίδουν την ασθένεια πολύ γρήγορα – γενικά μετά από περίπου δύο εβδομάδες – με την προϋπόθεση ότι λαμβάνουν την σωστή θεραπεία.

Αν και ο καθένας μπορεί να κολλήσει φυματίωση, μερικές ομάδες ατόμων διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλες. Σε αυτές τις ομάδες περιλαμβάνονται άτομα τα οποία:
• Έχουν ζήσει μέσα στο ίδιο σπίτι - ή είχαν μακρόχρονη και στενή επαφή – με κάποιον που υπέφερε από την ενεργό μορφή (την κολλητική μορφή) της νόσου.
• Ζουν σε ανθυγιεινές συνθήκες ή σε συνθήκες συνωστισμού, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων των αστέγων και όσων κοιμούνται στο δρόμο
• Έχουν ζήσει, δουλέψει ή μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε κάποια χώρα με υψηλό ποσοστό φυματίωσης, όπως η νοτιοανατολική Ασία, το τμήµα της Αφρικής κάτω από την Σαχάρα και μερικές χώρες στην Ανατολική Ευρώπη
• Έχουν ίσως εκτεθεί στη φυματίωση όταν ήταν νέοι όταν η νόσος ήταν συχνότερη σε αυτή τη χώρα
• Είναι παιδιά γονέων των οποίων η χώρα καταγωγής έχει υψηλό ποσοστό φυματίωσης
• Έχουν πάει φυλακή
• Είναι ανίκανοι να αντισταθούν στις μολύνσεις (ανοσοκαταστολή) λόγω ασθένειας (π.χ. HIV) ή λόγω θεραπείας • Είναι εθισμένοι στα ναρκωτικά ή κάνουν κατάχρηση αλκοόλ
• Δεν τρώνε αρκετά ώστε να παραμείνουν υγιείς.

Πώς θα ξέρω εάν έχω φυματίωση; Στα πιο συχνά συμπτώματα της φυματίωσης περιλαμβάνονται:

    Έντονη αδυναμία,
    Καταβολή,
    Απώλεια βάρους ,
    Πυρετό ή δεκατική πυρετική κίνηση
    Νυκτερινοί ιδρώτες.
    Σε εντόπιση της νόσου στους πνεύμονες τα επιπλέον συμπτώματα είναι βήχας που διαρκεί περισσότερο από 15 μέρες , πόνος στο θώρακα και αιμόπτυση.
    Υπάρχουν ενδείξεις που θα πρέπει, χωρίς να μας ανησυχήσουν, να μας προτρέψουν να συμβουλευθούμε ειδικό:
    Βήχας που διαρκεί> 3 εβδομάδες.
    Ανεξήγητη απώλεια βάρους
    Πυρετός και έντονη εφίδρωση τη νύχτα
    Γενική και ασυνήθιστη αίσθηση κούρασης και αδιαθεσίας.
    Έλλειψη διάθεσης για φαγητό.
    Αιμόπτυση.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που εισπνέουν τα μυκοβακτηρίδια μολύνονται αλλά δεν νοσούν επειδή ο οργανισμός τους έχει την ικανότητα να αμυνθεί και να σταματήσει την ανάπτυξή τους. Τα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης γίνονται ενεργά αν το αμυντικό σύστημα δεν μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξή τους. Έτσι αυτά πολλαπλασιάζονται μέσα στον οργανισμό και προκαλούν νόσο. Περισσότερο ευαίσθητα είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, καρκίνο, λευχαιμία, λεμφώματα, αλκοολικοί, τοξικομανείς.

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι ενδείξεις κι άλλων προβλημάτων, αλλά εάν τα έχετε και ανησυχείτε, μιλήστε με τον ιατρό σας.

Η δερμοαντίδραση mantoux είναι ο μόνος τρόπος να δούμε αν κάποιος έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Πρόκειται για εξέταση που βασίζεται στην ενδοδερμική έγχυση μικρής ποσότητας φυματινικής πρωτεΐνης και το αποτέλεσμα ελέγχεται μετά 48-72 ώρες.
Νόμιζα ότι υπήρχε εμβόλιο κατά της φυματίωσης;
Υπάρχει ένα εμβόλιο (BCG) το οποίο χρησιμοποιείται εδώ και πολλά χρόνια για την προστασία εναντίον της φυματίωσης. Το εμβόλιο αυτό συντελεί καλύτερα στην πρόληψη των πιο σοβαρών μορφών φυματίωσης στα παιδιά. Ωστόσο το BCG δεν προστατεύει από την φυματίωση σε όλες τις περιπτώσεις κι επομένως χρειάζεται να γνωρίζετε τα σημεία και τα συμπτώματα της ασθένειας.
Σε ποιους παρέχεται το εμβόλιο BCG;
Το εμβόλιο BCG παρέχεται:
• Σε όλα τα βρέφη/νήπια που γεννιούνται ή ζουν σε περιοχές όπου η συχνότητα εμφάνισης της φυματίωσης είναι 40/100.000 του πληθυσμού ή μεγαλύτερη
• Στα βρέφη/νήπια των οποίων οι γονείς ή οι παππούδες και οι γιαγιάδες έχουν ζήσει σε χώρες όπου η συχνότητα εμφάνισης της φυματίωσης είναι 40/100.000 του πληθυσμού ή μεγαλύτερη
• Σε νέους πρόσφυγες οι οποίοι δεν έχουν κάνει το εμβόλιο εναντίον της νόσου αυτής και οι οποίοι προέρχονται από χώρες όπου η φυματίωση εμφανίζεται συχνά
Θεραπεία Πνευμονικής Φυματίωσης                                   
Η θεραπεία της πνευμονικής φυματίωσης μπορεί να διακριθεί σε δύο φάσεις: α) Φάση έναρξης και β) Φάση συνέχισης. Η αρχική φάση πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε 4 κύρια αντιφυματικά φάρμακα. Υπάρχουν διαφορετικά θεραπευτικά σχήματα στα οποία η αρχική φάση έχει διάρκεια 2 μήνες και η φάση συνέχισης κυμαίνεται από 4 έως και 7 μήνες. Η επιλογή της αρχικής θεραπευτικής αγωγής είναι πάντα εμπειρική μιας και κατά την έναρξη της θεραπείας δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν στοιχεία για την ευαισθησία του μυκοβακτηριδίου. Τα δεδομένα  ευαισθησίας είναι διαθέσιμα μετά το δίμηνο και χρησιμοποιούνται για να κατευθύνουν την θεραπεία εφόσον υπάρχουν αντοχές.

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΓΩΓΗ 2-3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΙ ΤΗ ΝΟΣΟ.

ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ ΚΑΙ HIV ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΝΑ<< ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟ ΔΙΔΥΜΟ >> ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΟΤΙ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΕΝΟΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ.

ΤΟ 1/3 ΤΩΝ HIV(+) ΕΧΟΥΝ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΟΛΥΝΘΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ.
Πώς αλλιώς είναι δυνατή η αποφυγή της φυματίωσης;
Ο σπουδαιότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος αποφυγής της εξάπλωσης της φυματίωσης σε αυτή τη χώρα είναι η όσο το δυνατόν γρηγορότερη διάγνωση της ασθένειας και η παροχή πλήρους κύκλου σωστής θεραπείας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζουμε τα σχετικά με την νόσο.

Για να μην μεταδίδει ο ασθενή την νόσο θα πρέπει να γίνεται:

    Κανονική λήψη φαρμάκων
    Νοσηλεία σε ιδιαίτερο δωμάτιο
    Κάλυψη του στόματος όταν ο πάσχων βήχει, φταρνίζεται, γελά ή μιλά έντονα.
    Αποχή από σχολείο, εργασία για όσο χρόνο υπάρχει μεταδοτικότης.
    Καλός αερισμός χώρου διαμονής.

*************************************************************************