Η αιμοσφαιρίνη στα κόπρανα σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θανάτου ανεξαρτήτως αιτίας

Γράφει ο Γαστρεντερολόγος Δρ. Χρήστος Ζαβός, http://peptiko.gr

Το αίμα στα κόπρανα σε μικροσκοπικό επίπεδο (δηλαδή αίμα μη ορατό διά γυμνού οφθαλμού αλλά μικροσκοπικά) χρησιμοποιείται ευρέως ως ένα πρώιμο διαγνωστικό τεστ (καλείται guaiac fecal occult blood test ή gFOBT) για τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου παχέος εντέρου. Η μικροσκοπική παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα είναι γνωστό ότι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παρουσίας αδενωματωδών πολυπόδων ή καρκίνου παχέος εντέρου και θα πρέπει πάντοτε να ακολουθεί ενδοσκοπικός έλεγχος με κολονοσκόπηση για την ανεύρεση και αφαίρεση των πολυπόδων. Σημειωτέον ότι η κολονοσκόπηση για την πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου θα πρέπει να ξεκινάει από την ηλικία των 45 ετών, ανεξαρτήτως παρουσίας συμπτωμάτων.
Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι η μικροσκοπική παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα σχετίζεται με τη συνολική θνητότητα ανεξαρτήτως αιτίας, ακόμα και μετά τον αποκλεισμό των θανάτων από καρκίνο παχέος εντέρου. Η έκταση αυτής της συσχέτισης δεν είχε έως τώρα ποσοτικοποιηθεί. Επιπλέον, δεν είχε ληφθεί υπόψη τυχόν λήψη φαρμάκων που αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας από το γαστρεντερικό σύστημα.

Η νέα μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Dundee στη Σκωτία
Νέα μελέτη από τη Σκωτία που δημοσιεύεται αυτόν τον μήνα στο έγκριτο περιοδικό Gut, μελέτησε αναδρομικά για 16 χρόνια, 134.192 ανθρώπους 50-69 ετών που υποβλήθηκαν σε έλεγχο κοπράνων για μικροσκοπική παρουσία αιμοσφαιρίνης με τεστ gFOBT. Η μελέτη περιελάμβανε συσχέτιση της μικροσκοπικής παρουσίας αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα με τις αιτίες θανάτου, όπως καταγράφηκαν στην επίσημη βάση δεδομένων.
Η μελέτη βρήκε ότι οι άνθρωποι που είχαν μικροσκοπική παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα (Νο. 2.714) διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με όσους είχαν αρνητικό τεστ παρουσίας αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα. Συγκεκριμένα, οι άνθρωποι που είχαν θετικό τεστ αιμοσφαρίνης κοπράνων είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο παχέος εντέρου hazard ratio (HR) 7,79 (95% CI 6,13-9,89), p<0,0001 (σταθμισμένος κίνδυνος για φύλο, ηλικία, στέρηση, φάρμακα που δυνατόν να προκαλέσουν αιμορραγία) και θανάτου ανεξαρτήτως αιτιολογίας (εξαιρουμένου του καρκίνου παχέος εντέρου) HR 1,58 (95% CI 1,45-1,73), p<0,0001). Επιπλέον, η μικροσκοπική παρουσία αίματος στα κόπρανα μέσω του τεστ gFOBT σχετιζόταν στατιστικώς σημαντικά με αυξημένη θνητότητα από νοσήματα του κυκλοφορικού, αναπνευστικού, πεπτικού (εξαιρουμένου του καρκίνου παχέος εντέρου), και από νευροψυχιατρικές, αιματολογικές και ενδοκρινολογικές παθήσεις.
Οι συγγραφείς υποθέτουν ότι η διαταραχή της συνέχειας του εντέρου που προκαλεί την μικροσκοπική αιμορραγία στα κόπρανα σχετίζεται με έκλυση φλεγμονωδών διαμεσολαβητών, ουσιών δηλαδή που πυροδοτούν μια συστηματικότερη φλεγμονή στον οργανισμό η οποία προκαλεί την αυξημένη συνολική θνητότητα ανεξαρτήτως αιτιολογίας.

Ποια σημαντικά μηνύματα πρέπει να συγκρατήσουμε από τη μελέτη
Η παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα αποτελεί έναν βιοδείκτη που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής και στη φαρμακευτική θεραπεία για τη μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διερεύνηση των υποκείμενων αιτίων για τους διάφορους τρόπους θανάτου σε διαφορετικούς πληθυσμούς σε όλον τον κόσμο.
Η μικροσκοπική παρουσία αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως σημείο συναγερμού για την εφαρμογή προγραμμάτων μαζικού προληπτικού ελέγχου καρκίνου παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση, για πιθανή ανεύρεση προκαρκινωματωδών πολυπόδων.
Το μειονέκτημα του τεστ gFOBT είναι ότι είναι ποιοτικό και όχι ποσοτικό, δηλαδή δεν γνωρίζουμε ποια θα πρέπει να είναι η ποσότητα της ανευρισκόμενης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα πάνω από την οποία αυξάνει ουσιαστικά ο κίνδυνος θανάτου.

Βιβλιογραφία
Libby G, et al. Occult blood in faeces is associated with all-cause and non-colorectal cancer mortality. Gut 2018 Jul 16.