Τελικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο;

Τελικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο; Τι είναι καλύτερο το τσιγάρο ή το ηλεκτρονικό τσιγάρο;

της Μαρίας Χιόνη, Ιατρική Παν. Αθηνών, medlabnews.gr

H διακοπή του τσιγάρου εξελίσσεται σε εφιάλτη για πολλούς καπνιστές. Χάπια, αυτοκόλλητα, τσίχλες νικοτίνης και πολλά άλλα προϊόντα κυκλοφορούν στην αγορά για να βοηθήσουν τους καπνιστές να σταματήσουν το κάπνισμα. Το πιο δημοφιλές τα τελευταία χρόνια είναι σίγουρα το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Πόσο ασφαλές όμως είναι;

Μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι το κανονικό τσιγάρο έχει επιβλαβείς ουσίες και ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι μια πιο υγιής εναλλακτική λύση, αποκαλυπτικά στοιχεία έρχονται για να αποδείξουν πως το δεύτερο έχει κι αυτό επιπτώσεις στην υγεία μας.
Τελευταίες έρευνες, δείχνουν πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο ιδιαίτερα για τα παιδιά. Οι περισσότεροι χρήστες δηλώνουν άγνοια για την τοξικότητα της νικοτίνης που εμπεριέχεται στην αμπούλα του.
Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ καταγράφονται εκατοντάδες περιστατικά δηλητηρίασης από τα υγρά που περιέχονται στις ειδικές αμπούλες. Το 2013, τα κέντρα δηλητηρίασης στις ΗΠΑ δέχτηκαν 1.351 κλήσεις, αριθμός τριπλάσιος σε σχέση με το 2011. Ο αριθμός των περιστατικών που παραπέμφθηκαν σε νοσοκομεία επίσης τριπλασιάστηκε και έφτασε τα 365.
Τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και οι αμπούλες νικοτίνης δεν ελέγχονται, αν και η Ε.Ε. αποφάσισε να επιβάλει προδιαγραφές για την ασφάλεια των φιαλιδίων, καθώς και όριο στη συγκέντρωση νικοτίνης στα 20mg/ml. Τα μέτρα όμως δεν αναμένεται να εφαρμοστούν πριν από το 2016, και μέχρι τότε χιλιάδες χρήστες θα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν συσκευές και υγρά αγνώστου ποιότητας.

Η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών αφορά παιδιά, τα οποία συνήθως κάνουν εμετό και μετά μπορεί να εμφανίσουν σπασμούς. Μάλιστα πολλά παιδιά πέφτουν θύματα της σήμανσης σε ορισμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα που κυκλοφορούν με γεύσεις όπως σοκολάτα και τσιχλόφουσκα.

Ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να μεταβολίζει γρήγορα στη νευροτοξίνη της νικοτίνης,  ώστε να μην συσσωρεύεται στον οργανισμό, δεν είναι όμως δύσκολο να φτάσει κάποιος στη δηλητηρίαση.
Η νικοτίνη είναι μια από τις ισχυρότερες φυσικές τοξίνες που γνωρίζουμε και πως ένα κουταλάκι υγρού για το γέμισμα ηλεκτρονικού τσιγάρου, με συγκέντρωση μόλις 10mg/ml μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε ένα παιδί, ή ακόμα και σε έναν ενήλικα
Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πάνω από 4.000 ουσίες και πολλές από αυτές μένουν σε ένα κλειστό χώρο επί πολύ χρόνο, αφότου το τσιγάρο έχει σβηστεί ή ο καπνιστής έχει φύγει. Στη συνέχεια, ορισμένες από αυτές τις ουσίες αλληλεπιδρούν χημικά με άλλους ρυπαντές που ήδη υπάρχουν στον αέρα του χώρου, όπως το όζον και το νιτρώδες οξύ, δημιουργώντας έτσι νέες ουσίες, μερικές από τις οποίες είναι καρκινογόνες.

Δεν τίθεται ζήτημα ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο επικίνδυνο από το συμβατικό, και αυτό διότι δεν περιέχει καπνό και στη χρήση του δεν απαιτείται καύση. Με τον τρόπο αυτόν ο χρήστης λαμβάνει νικοτίνη, χωρίς όμως την πίσσα, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του κανονικού τσιγάρου. Παράλληλα τα χημικά που περιέχονται στο ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πολύ λιγότερα σε σύγκριση με το συμβατικό - εκτιμάται ότι περιέχει περί τις 1.400 φορές χαμηλότερα επίπεδα καρκινογόνων ουσιών. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο χρησιμοποιείται από εκατοντάδες χιλιάδες άτομα χωρίς να εμφανιστούν σοβαρά άμεσα προβλήματα επί περίπου μία πενταετία. Σε κάθε περίπτωση, μακροπρόθεσμα οι επιδράσεις, αν υπάρχουν, αναμένεται να είναι μικρές με βάση την ταυτότητα των χημικών που περιέχονται στον ατμό. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ερεθισμό των πνευμόνων, μείωση της αναπνευστικής λειτουργίας και αύξηση των δεικτών φλεγμονής μετά το άτμισμα.

Πρόσφατα δημοσιεύθηκε, η πιο μεγάλη ανασκόπηση που έχει γίνει ως σήμερα σχετικά με την ασφάλεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Η δημοσίευση έγινε στο επιστημονικό περιοδικό «Τherapeutic Advances in Drug Safety» και συγγραφείς ήταν ο ερευνητής του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβέν στο Βέλγιο κ. Κωνσταντίνος Φαρσαλινός και ο διευθυντής του Ινστιτούτου Παθολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Κατάνια στην Ιταλία Ρικάρντο Πολόζα.

Από την ανασκόπηση αυτή, η οποία ανέλυσε περισσότερες από 100 μελέτες σχετικά είτε άμεσα με το ηλεκτρονικό τσιγάρο είτε με τα επί μέρους συστατικά του, όπως η φυτική γλυκερίνη ή η προπυλενογλυκόλη και τα αρώματα που περιέχει, προέκυψε ότι, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ενδείξεις, το άτμισμα είναι πολύ λιγότερο επιβλαβές σε σύγκριση με το κάπνισμα. Και αυτό διότι στο ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν υπάρχει καύση όπως στο συμβατικό και έτσι δεν παράγονται οι χιλιάδες τοξικές χημικές ουσίες στις οποίες είναι πλούσιος ο καπνός - κατά το κάπνισμα του συμβατικού τσιγάρου παράγονται περί τις 4.000 τοξικές ουσίες, εκ των οποίων σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) τουλάχιστον 60 είναι καρκινογόνες. Στην ανασκόπηση αναφέρεται ότι κάποια τοξικά χημικά εκλύονται και στον ατμό του ηλεκτρονικού τσιγάρου, ωστόσο τα επίπεδά τους είναι σημαντικά μικρότερα από εκείνα του συμβατικού.

Σε ό,τι αφορά ουσίες όπως οι νιτροζαμίνες, που είναι από τα πιο ισχυρά καρκινογόνα, οι διαφορές μεταξύ συμβατικού και ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι τεράστιες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι σε ένα συμβατικό τσιγάρο περιέχονται νιτροζαμίνες της τάξεως των 3.000-6.500 ng (νανογραμμάρια), τη στιγμή που στο 1 ml του υγρού του ηλεκτρονικού τσιγάρου, ποσότητα που είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη αφού το 1 ml αντιστοιχεί κατά μέσο όρο στο 1/3 της ημερήσιας κατανάλωσης ενός "ατμιστή", εντοπίζονται 2-12 ng - ποσότητα αντίστοιχη με εκείνη που εντοπίζεται στα υποκατάστατα νικοτίνης όπως οι τσίχλες. Ως αποτέλεσμα αυτού, η ημερήσια πρόσληψη νιτροζαμινών από το ηλεκτρονικό τσιγάρο υπολογίζεται ότι είναι 1.800 φορές μικρότερη από την ημερήσια πρόσληψη από το κάπνισμα». Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Φαρσαλινό, λόγω της μη καύσης του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν παράγονται πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες οι οποίοι ενοχοποιούνται για καρκίνο. Στην άκρη του το τσιγάρο καίγεται στους 800-900 βαθμούς Κελσίου, ενώ για το άτμισμα η θερμοκρασία που απαιτείται είναι μόλις της τάξεως των 70-130 βαθμών Κελσίου. Αλλά και το μονοξείδιο του άνθρακα δεν αυξάνεται, σύμφωνα με τα στοιχεία, ούτε στον εκπνεόμενο αέρα ούτε στο αίμα των χρηστών της συσκευής. Απαλλαγμένο και από τα άκρως επιβαρυντικά για το αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα σωματίδια καύσης φαίνεται επίσης ότι είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο αποτελεί μια πολύ σημαντική εναλλακτική για τους καπνιστές που δεν μπορούν να κόψουν μόνοι τους τη βλαβερή συνήθεια ή έχουν αποτύχει να κόψουν το κάπνισμα με φάρμακα ή θεραπείες υποκατάστασης της νικοτίνης.